SarPhat Author
ကမ္ဘာပေါ်မှာ ရေတွေ ဘယ်ကနေ ရောက်လာသလဲ။
(Where Did the Water on Earth Come From?)
ကျွန်တော်တို့နေထိုင်ရာ ကမ္ဘာမြေမျက်နှာပြင်ရဲ့ ၇၁% ဟာ ရေတွေနဲ့ ဖုံးလွှမ်းနေပါတယ်။ ဒါဆိုရင် ဒီရေတွေဟာ ဘယ်ကနေ ရောက်ရှိလာတာလဲ။
ကမ္ဘာဦးကာလတုန်းကဆိုရင် ကမ္ဘာဟာ မီးတောင်ချော်ရည် (magma) တွေပဲ စီးဆင်းနေတဲ့ ခြောက်သွေ့ ပြောင်လက်နေတဲ့ မြေမျက်နှာပြင်ကြီး ဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ အချိန်တစ်ခုရောက်တော့ ကမ္ဘာဟာ အေးလာပြီး သက်ရှိတွေကို ထောက်ပံ့ပေးနိုင်တဲ့ ရေတွေ စတင်ရောက်ရှိလာပါတယ်။ ဒီလိုဖြစ်လာပုံနဲ့ ပတ်သက်ပြီး အဓိက သီအိုရီ (အယူအဆ) နှစ်ခု ရှိပါတယ်။
၁။ အာကာသမှ ရောက်ရှိလာခြင်း သီအိုရီ (Extraterrestrial Origin)
အများစု လက်ခံထားတဲ့ အယူအဆကတော့ ကမ္ဘာပေါ်က ရေတွေဟာ အာကာသထဲက ရေခဲတွေပါဝင်တဲ့ ဥက္ကာခဲများ (Meteors) နဲ့ ကြယ်တံခွန်များ (Comets) ကနေ ရောက်ရှိလာတယ်ဆိုတဲ့ အချက်ပါပဲ။
အယူအဆ: နေအဖွဲ့အစည်းရဲ့ အစောပိုင်းကာလတွေဟာ ရှုပ်ထွေးပြီး ပြင်ပက အာကာသဝတ္ထုတွေဟာ ကမ္ဘာကို အဆက်မပြတ် ဝင်တိုက်နေခဲ့ပါတယ်။ ကမ္ဘာရဲ့ ဆွဲအား (Gravity) ကြောင့် အဲဒီရေတွေဟာ မြေပြင်ပေါ်မှာပဲ ကျန်ရှိနေခဲ့ပါတယ်။
သက်သေ: ကမ္ဘာပေါ်က ရေရဲ့ မော်လီကျူးဖွဲ့စည်းပုံ (molecular makeup) ဟာ ဂြိုဟ်သိမ် (Asteroids) တွေပေါ်မှာ တွေ့ရတဲ့ ရေခဲမှုန်တွေရဲ့ ဖွဲ့စည်းပုံနဲ့ တူညီနေခြင်း ဖြစ်ပါတယ်။
၂။ ကမ္ဘာအတွင်းမှ မူလပါရှိခြင်း သီအိုရီ (Endogenous Origin)
မကြာသေးမီက ထွက်ပေါ်လာတဲ့ သိပ္ပံပညာရှင်အသစ်တွေရဲ့ အယူအဆကတော့ ကမ္ဘာပေါ်က ရေတွေဟာ အစကတည်းက ဒီနေရာမှာ ရှိနေခဲ့တာဖြစ်ပြီး ကမ္ဘာမြေအပေါ်ယံလွှာ (Crust) ရဲ့ အတွင်းပိုင်းမှာ သိုလှောင်ထားခဲ့တာလို့ ဆိုပါတယ်။
အယူအဆ: ကမ္ဘာ့အတွင်းပိုင်းမှာရှိတဲ့ ရင့်ဝုဒ်နိုက် (Ringwoodite) လိုမျိုး ဓာတ်သတ္တုတွေဟာ ရေရဲ့ အခြေခံအစိတ်အပိုင်းတွေဖြစ်တဲ့ ဟိုက်ဒရိုဂျင် (Hydrogen) နဲ့ အောက်ဆီဂျင် (Oxygen) နှစ်မျိုးလုံးကို ထိန်းထားနိုင်ပါတယ်။
ဖြစ်စဉ်: ကမ္ဘာရဲ့ အူတိုင် (Core) ဟာ တည်ငြိမ်သွားပြီး ချော်ရည်စီးဆင်းမှုတွေ ရပ်တန့်သွားချိန်မှာ ဒီရေရဲ့ အခြေခံအုတ်မြစ်တွေဟာ မြေမျက်နှာပြင်ပေါ်ကို တက်လာပြီး ပေါင်းစပ်ကာ ရေအဖြစ်ကို ပြောင်းလဲသွားတယ်လို့ ယူဆကြပါတယ်။
ဖြစ်နိုင်ခြေ အများဆုံး အဖြေ (Conclusion)
ဖြစ်နိုင်ခြေ အများဆုံး အဖြေကတော့ အယူအဆနှစ်ခုစလုံးဟာ မှန်ကန်ပြီး ကမ္ဘာပေါ်မှာ သက်ရှိများ တည်ရှိနိုင်စေတဲ့ ထူးခြားတဲ့ ဂေဟစနစ် (Ecosystem) ကို ဖန်တီးရာမှာ ပါဝင်ခဲ့ကြတာပဲ ဖြစ်ပါတယ်။
Keep Reading