International Jazz Day

Jazz သည် အမေရိကန်နိုင်ငံမှ စတင်ဖွားမြင်လာသော ဂီတအမျိုးအစားတစ်ခုဖြစ်ပြီး၊ လွတ်လပ်သောဖန်တီးမှု၊ တက်ကြွမှုနှင့် ယဉ်ကျေးမှုအမျိုးမျိုးကို ပေါင်းစပ်ထားခြင်းကြောင့် ကမ္ဘာတစ်ဝှမ်း လူမျိုးစုံအကြား နားလည်မှုနှင့် ညီညွတ်မှုကို မြှင့်တင်ပေးနိုင်သည်ဟု ယုံကြည်ကြသည်။ Jazz သည် ဂီတအနုပညာတစ်ခုသာမက၊ လူ့ဘောင်အတွင်း ညီညွတ်မှု၊ ညှိနှိုင်းမှုနှင့် ငြိမ်းချမ်းရေးကိုလည်း တန်ဖိုးထားပေးသော ယဉ်ကျေးမှုတစ်ခုလည်း ဖြစ်သည်။
International Jazz Day သည် ၂၀၁၁ ခုနှစ်တွင် UNESCO (ကုလသမဂ္ဂ ပညာရေး၊ သိပ္ပံနှင့် ယဉ်ကျေးမှု အဖွဲ့) မှ တရားဝင် ကြေညာခဲ့သည့် နိုင်ငံတကာနေ့တစ်နေ့ဖြစ်သည်။ Jazz ဂီတသည် ကမ္ဘာတစ်ဝှမ်းလူမျိုးစုံအကြား ညီညွတ်မှု၊ ညှိနှိုင်းမှုနှင့် ငြိမ်းချမ်းရေးကို မြှင့်တင်ပေးနိုင်သည့် အရေးပါသော နည်းလမ်းတစ်ခုဖြစ်ကြောင်း ဦးတည်၍၊ နှစ်စဉ် ဧပြီလ ၃၀ ရက်နေ့တွင် ကျင်းပသည်။ ဤနေ့ကို စတင်ဖန်တီးသူမှာ နာမည်ကြီး Jazz ပညာရှင် Herbie Hancock ဖြစ်ပြီး၊ UNESCO Goodwill Ambassador အဖြစ်လည်း တာဝန်ယူထားသူတစ်ဦး ဖြစ်သည်။ Jazz Day ကို UNESCO နှင့် ကုလသမဂ္ဂတို့မှ တရားဝင် ပြက္ခဒိန်တွင် ထည့်သွင်းထားသည်။
International Jazz Day တွင် နိုင်ငံပေါင်း ၂၀၀ ခန့်မှ ပါဝင်ကျင်းပကြပြီး၊ ဂီတဖျော်ဖြေမှုများ၊ Jam Session များ၊ အလုပ်ရုံဆွေးနွေးပွဲများ၊ ပညာရေးဆိုင်ရာပေါင်းစုံအစီအစဉ်များနှင့် လူထုထိတွေ့ဆောင်ရွက်မှုများ ပြုလုပ်လေ့ရှိသည်။ အဓိကပွဲအဖြစ် Global Host City တစ်မြို့တွင် ကမ္ဘာ့နာမည်ကြီး Jazz တေးသံရှင်များ ပါဝင်သော All-Star Global Concert ကို ကျင်းပသည်။
မြန်မာနိုင်ငံတွင် International Jazz Day ကို ၂၀၁၃ ခုနှစ်မှစတင်၍ ဂီတပညာရှင် Shon Campbell နှင့် သူမ၏အဖွဲ့က ဦးဆောင်ကျင်းပလာသည်။ ပထမဆုံးအကြိမ်တွင် ရန်ကုန်မြို့ရှိ ဘားတစ်ခုတွင် တေးသံရှင်သုံးဦးနှင့် ပရိသတ် ၁၆၀ ခန့်ဖြင့် စတင်ခဲ့သည်။ နောက်ပိုင်းတွင် Institut Français Yangon ၏ ဥယျာဉ်တွင် ပိုမိုကျယ်ပြန့်သော ဖျော်ဖြေမှုများ၊ နိုင်ငံခြားတေးသံရှင်များပါဝင်သော ပညာရေးဆိုင်ရာ အလုပ်ရုံဆွေးနွေးပွဲများ၊ ဝိုင်းဝန်းသရုပ်ပြမှုများ ပြုလုပ်လာသည်။ ၂၀၁၅ ခုနှစ်တွင် ပရိသတ် ၆၀၀ ကျော်၊ ၂၀၁၆ ခုနှစ်တွင် ၁,၁၀၀ ကျော်တက်ရောက်ခဲ့သည်။ ထို့အပြင် American နှင့် Swedish သံရုံးများ၊ Goethe Institute စသည့် အဖွဲ့အစည်းများမှလည်း ပံ့ပိုးမှုရရှိခဲ့သည်။
Jazz Day သည် မြန်မာနိုင်ငံရှိ ဂီတပညာရှင်များအတွက် နိုင်ငံတကာအဆင့်မှ တေးသံရှင်များနှင့် တွေ့ဆုံ၊ ပညာရပ်မျှဝေမှုအခွင့်အလမ်းဖြစ်စေသည့်အပြင်၊ လူငယ်များအတွက် Jazz ဂီတအကြောင်း အသိပညာ တိုးတက်စေသည်။ Jazz သည် ၁၉၆၀ ခုနှစ်များတွင် မြန်မာနိုင်ငံတွင် နာမည်ကြီးခဲ့သော်လည်း ယနေ့ခေတ်လူငယ်များအနေနှင့် Jazz အကြောင်း သိရှိမှုနည်းပါးနေသဖြင့် Jazz Day ကဲ့သို့သောပွဲများသည် ဂီတပညာရှင်များနှင့် ပရိသတ်များအတွက် အရေးပါသော အခွင့်အလမ်းတစ်ခုဖြစ်လာသည်။
International Jazz Day သည် ဂီတအနုပညာတစ်ခုဖြစ်သည့် Jazz ကိုသာမက၊ လူ့ဘောင်အတွင်း ညီညွတ်မှု၊ ညှိနှိုင်းမှုနှင့် ငြိမ်းချမ်းရေး တန်ဖိုးကို တင်ပြပေးသည့် နိုင်ငံတကာနေ့တစ်ခုဖြစ်သည်။ မြန်မာနိုင်ငံတွင်လည်း Jazz Day ကို နှစ်စဉ်ကျင်းပလျက်ရှိပြီး၊ ဂီတပညာရှင်များအတွက် နိုင်ငံတကာအဆင့်အတန်းရှိသော ပညာရေးနှင့် ဖျော်ဖြေမှုအခွင့်အလမ်းများ ပေးစွမ်းနေသည်။

   ကမ္ဘာကျော်Jazzတေးသွားငါးပုဒ်

၁။ "Take Five" - Dave Brubeck Quartet

Jazz သမိုင်းတွင် အထင်ရှားဆုံးတေးသွားများအနက် Dave Brubeck Quartet ၏ "Take Five" သည် ၁၉၆၁ ခုနှစ်က ထုတ်လုပ်ခဲ့သော Time Out အယ်လ်ဘမ်မှ ထွက်ရှိခဲ့သည်။ Paul Desmond မှ ရေးစပ်ခဲ့သော ဤတေးသွားသည် ၅/၄ အချိန်လက္ခဏာဖြင့် စည်းချက်ဖော်ထားသည့် ပထမဆုံးသော Jazz လက်ရာဖြစ်ကာ၊ Joe Morello ၏ ဒရမ်သံနှင့် Brubeck ၏ ပီယာနိုတို့၏ ဟန်ချက်ညီသော တီးဝိုင်းဆက်သွယ်မှုက နားဆင်သူများကို စွဲမက်စေသည်။ ဤတေးသွားသည် Jazz ကို လူကြိုက်များစေရန် အဓိကအခန်းကဏ္ဍမှ ပါဝင်ခဲ့ပြီး၊ ဗြိတိန်နှင့် အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုရှိ ဂီတဇယားများတွင် ထိပ်ဆုံးသို့ ရောက်ရှိခဲ့သည်။

၂။ "Summertime" - George Gershwin (Ella Fitzgerald & Louis Armstrong)

George Gershwin ၏ Porgy and Bess မှ မူရင်းဇာတ်ဝင်တေးဖြစ်သော "Summertime" ကို ၁၉၃၆ ခုနှစ်ကတည်းက စတင်ခဲ့ပြီး၊ Ella Fitzgerald နှင့် Louis Armstrong တို့၏ ၁၉၅၇ ခုနှစ်က ပူးပေါင်းဖျော်ဖြေမှုသည် ဤတေးသွား၏ အထင်ရှားဆုံးဗားရှင်းဖြစ်လာခဲ့သည်။ A minor နှင့် C major ကီးများကြား ပြောင်းလဲသွားသော ၁၆-bar ဖွဲ့စည်းပုံသည် Jazz improvisation လေ့ကျင့်သူများအတွက် စံနမူနာတစ်ခုအဖြစ် ရပ်တည်နေသည်။ ဤတေးသွားကို Chet Baker၊ Billie Holiday၊ Oscar Peterson အပါအဝင် Jazz ပညာရှင်ပေါင်း ၃၀,၀၀၀ ကျော်က မှတ်တမ်းတင်ခဲ့သည်ဟု ခန့်မှန်းရပြီး၊ Jazz သမိုင်းတွင် အများဆုံး cover လုပ်ခံရသော တေးသွားများထဲမှ တစ်ခုဖြစ်သည်။

၃။ Fly Me to the Moon" - Frank Sinatra

Bart Howard မှ ၁၉၅၄ ခုနှစ်က ရေးသားခဲ့သော "Fly Me to the Moon" ကို Frank Sinatra ၏ ၁၉၆၄ ခုနှစ်ထုတ် It Might as Well Be Swing အယ်လ်ဘမ်မှ ဗားရှင်းက Jazz စံနှုန်းတစ်ခုအဖြစ် သတ်မှတ်ခံခဲ့ရသည်။ C major ကီးတွင် အခြေခံထားသော ၃၂-bar AABA ဖွဲ့စည်းပုံသည် သီချင်းစာသားများ၏ စိတ်ကူးယဉ်ဆန်မှုနှင့် Sinatra ၏ ချောမွေ့သော အဆိုလက်ရာတို့ကြောင့် Jazz နှင့် Pop ဂီတကြား ပေါင်းကူးတံတားတစ်ခုအဖြစ် ရပ်တည်နေသည်။ Jazz စတင်လေ့လာသူများအတွက် ဤတေးသွားသည် diatonic chords များကို လေ့လာရန် အကောင်းဆုံးရွေးချယ်စရာတစ်ခုဖြစ်သည်။

၄။ "It Don't Mean a Thing (If It Ain't Got That Swing)" - Duke Ellington

၁၉၃၂ ခုနှစ်က Duke Ellington နှင့် His Famous Orchestra မှ စတင်ဖြန့်ချိခဲ့သော ဤတေးသွားသည် Swing ဂီတအမျိုးအစား၏ မူလအစဟု သတ်မှတ်ခံထားရသည်။ စည်းချက်ကျသော ဒရမ်သံများ၊ တံပိုးတူရိယာများ၏ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုနှင့် "Swing" ဟူသော စကားစုကို ဂီတအသိုင်းအဝိုင်းအတွင်း စတင်မိတ်ဆက်ပေးခဲ့သည်။ Jazz ၏ အခြေခံသဘောတရားများကို လေ့လာလိုသူများအတွက် ဤတေးသွားသည် စံပြုလောက်သော သင်ခန်းစာတစ်ခုဖြစ်ပြီး၊ Ellington ၏ The Blanton-Webster Band အယ်လ်ဘမ်တွင် မူရင်းဗားရှင်းကို နားဆင်နိုင်သည်။

၅။ "Straight, No Chaser" - Miles Davis

၁၉၅၈ ခုနှစ်ထုတ် Milestones အယ်လ်ဘမ်မှ Miles Davis ၏ "Straight, No Chaser" သည် Hard Bop ဟူသော Jazz အမျိုးအစားအတွက် လမ်းညွှန်ချက်တစ်ခုအဖြစ် ရပ်တည်နေသည်။ Blues စည်းချက်ကို အခြေခံထားသော ဤတေးသွားသည် modal improvisation နည်းစနစ်များကို အသုံးပြုကာ၊ John Coltrane ၏ တံပိုးလက်ရာများနှင့် ပေါင်းစပ်ထားသည်။ Davis ၏ လက်ရာများသည် Jazz ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုကို ဦးဆောင်ခဲ့ပြီး၊ ဤတေးသွားသည် သူ၏ ဖန်တီးမှုဆိုင်ရာ ရဲရင့်မှုကို ထင်ဟပ်စေသည်။


M.M Naw
(30/4/2025)