လေ့လာကြည့်ပါ ဒေသိယ စကားအလင်္ကာ

ကျွန်တော်တို့ မြန်မာနိုင်ငံကို တိုင်းနှင့်ပြည်နယ်၁၄ ခုအတွင်းမှာ ရှိတဲ့ လူမျိုးပေါင်းစုံ ၊ ဘာသာပေါင်းစုံနှင့် ဖွဲ့စည်းတည်ထောင်ထားတယ်ဆိုတာ လူတိုင်းသိကြပါတယ် ။ လူမျိုးအသီးသီး နဲ့ ဒေသအသီးသီးမှာ ကိုယ်ပိုင်အလှနှင့် ကိုယ်ပိုင်ယဉ်ကျေးမှုအသီးသီးတွေ ကိုယ်စီရှိကြပါတယ် ။ ရိုးရာအကအလှတွေ ၊ တူရိယာပစ္စည်းတွေနဲ့ ရိုးရာဝတ်စုံတွေက မြင်ရသူတိုင်း နှစ်သက်စဖွယ်ပါပဲ ။

တိုင်းရင်းသားတစ်မျိုးမှာရှိတဲ့ အကအလှနှင့် ရိုးရာဝတ်စုံတွေ ၊ သီချင်းတွေကို လူတိုင်းက သတိထားမိကြပေမယ့် လူအများစု သတိမထားမိတဲ့ ချစ်စရာကောင်းတဲ့ အရာတစ်ခုကလည်း ရှိသေးတယ်ဗျ ။ ထိုအရာက လူမျိုးအလိုက်ကွဲပြားသလို ဒေသအလိုက်လည်းကွဲပြားမှု ရှိတဲ့ ချစ်စရာကောင်းတဲ့ ဒေသိယစကားပါပဲ ။ “တကျောင်းတဂါထာ တရွာတပုဒ်ဆန်း” ဆိုတဲ့စကားအတိုင်း ဒေသအလိုက်ကွဲပြားမှုတွေရှိပါတယ် ။ ကျွန်တော်တို့ မြန်မာစာနောက်ဆုံးနှစ်မှာဆို တိုင်းရင်းသားတွေရဲ့ချစ်စရာကောင်းတဲ့ ဒေသိယစကားလေးတွေကို သင်ကြားရပါတယ် ။ ဒေသိယစကားလေးတွေကို လေ့လာကြည့်တဲ့အခါ ချစ်စရာကောင်းပြီး ပျော်ရွှင်စရာလည်းကောင်းတာကိုတွေ့ရပါတယ်။

ကျွန်တော်တို့ တောင်ငူနယ်ဘက်မှာဆိုရင်တော့ “ခ” နဲ့ရေးတဲ့ စကားလုံးအတော်များများကို “ရ” အသံနဲ့ ထွက်လေ့ရှိပါတယ် ။ ဥပမာ “ ချစ်တယ်” ကို ကျွန်တော်တို့ နယ်ဘက်က “ ရှစ်တယ်” ၊ “ခြောက်” ကို “ရှောက်” ဆိုပြီး အသံထွက်လေ့ရှိပါတယ် ။ နယ်မတူတဲ့ ဒေသက အမျိုးသမီးတစ်ယောက်ကို ချစ်တယ်လို့ ပြောတဲ့အခါ သူတို့စပြီးပြန်ပြောတာက “ ချစ်တယ်” ဆိုတာကို “ရှစ်တယ်” လို့မပြောပဲ ပီအောင်ပြောနိုင်မှ အဖြေပြန်ပေးမယ် လို့ ပြောတဲ့အခါ ရယ်ရမလို ငိုရမလိုပါပဲ ။ လုပ်ဖော်ကိုင်ဘက်တွေကလည်း စလေ့ရှိတာက ၆၈၈၆ ကို အမြန်ပီအောင်ပြောနိုင်ရင် မုန့်ဝယ်ကျွေးမယ်ဆိုတဲ့ စကားတွေကလည်း ပျော်စရာတွေကို ကူးစက်စေပါတယ် ။ ဒါပေမဲ့ ကျွန်တော်အသံထွက်လိုက်တာက ရှောက်ရှစ်ရှစ်ရှောက် ပါပဲ ။ အခုတော့ ရန်ကုန်ရောက်တာကြာပြီး “ခ” နဲ့ “ရ” ကွဲအောင်သုံးနေရင်းက ရှောက်သီး ဆို ခြောက်သီး ၊ ၆၈၈၆ ကို ခြောက်ချစ်ချစ်ခြောက် ဆိုပြီး အသံထွက်မိနေပါပြီ ။ ဟဲဟဲ အဆင်တော့ပြေနေရောပဲ ။

နောက်ပြီး အညာဒေသက လုပ်ဖော်ကိုင်ဖက်ရှိတော့လည်း သူတို့ဒေသက တစ်ချို့ ဒေသိယစကား လေးတွေကိုလည်း ကြားသိရတဲ့အခါ ချစ်စရာတော့အကောင်းသားဆိုပြီး ထင်မိပါတယ် ။ တခါထမင်းစားဆင်းလို့ သူက တို့စရာမှာလိုက်ပါတယ် ။ ပဲတီချဉ်ဖက် ဝယ်ခဲ့အုံးတဲ့ ကျွန်တော်က မေးတာပေါ့ ပဲတီချဉ်မရှိဘူးလို့ ငါကြားလည်းမကြားဖူးဘူးဆိုတော့ သူလိုက်လာပြီး ပဲပင်ပေါက်အချဉ်ဖက် ကိုပြပါတယ် ။ ဪ ပဲတီဆိုတာက
ပင်ပေါက်ကို ပြောတာလားပေါ့ ။ ဘာလို့ဆို ကျွန်တော်တို့ဆီမှာက ပဲပင်ပေါက်လို့ပဲ ခေါ်နေကျဆိုတော့ အခေါ်မတူတော့မသိတာပါ ။ နောက်ပြီးပြောတဲ့စကားက “ မိန်းမတွေ” ဆိုတဲ့စကားပါ ထိုစကားကိုတော့ ကျွန်တော်သိပါတယ် မိန်းကလေးတွေကို ပြောတာပါ ။ ဒါပေမဲ့ သူပြောတဲ့ လေယူလေသိမ်းက ချစ်စရာကောင်းတာတော့ အမှန်ပါ ။ နောက်ပြီး ထမင်းစားဆင်းချိန်တိုင် ကျွန်တော်တို့က ပုဇွန်ခြောက်ဆို သူက ဒုံးခြောက် ၊ ပဲဖက် ကို နဘတ် ဆိုပြီး အခေါ်အဝေါတွေကို ဖလှယ်လေ့ရှိပါတယ် ။

နောက်ပြီး မြိတ်ဒေသိယစကားမှာဆို“အမြင်ကပ်” ကို မြိတ်လို “ စောက်ကြည့်ကပ် ၊ ဆာသည်ကို “ ငတ်” ၊ ဘဝင်မြင့်သည်ကို “ စခန်းကြီးဟယ်” ဆိုပြီး ပြောဆိုသုံးနှုန်းကြသည်ကို ချစ်စဖွယ်တွေ့ရပါတယ် ။ နောက်ပြီး လူကြုံပေးသည်ကို “ ဆောင်းပါးပေး” ဆိုပြီး သုံးနှုန်းတယ်ဆိုပြီးတွေ့ရတဲ့အတွက် ကျွန်တော်တို့တွေရေးနေတဲ့ စာပေအမျိုးအစားတစ်ခုဖြစ်တဲ့ “ ဆောင်းပါး” ကိုပြေးမြင်မိစေပါတယ် ။

တောင်ရိုးဒေသိယစကားတွေမှာဆို အမေကို “မွေ့” ၊ အဖေကို “ဖော့” , ထမင်းကို “ဆမန်း” ဆိုပြီး သုံးနှုန်းကြသလို ရခိုင်မှာဆို အနားမှာရှိတယ် ကို “ အနားမှာဟိရေ ၊ ဘယ်သွားသလဲ ကို ဇာလားလေ့” ဆိုပြီး ပြောဆိုသုံးနှုန်းကြသည်ကိုတွေ့ရှိရပါတယ် ။ မြန်မာလို တစ် ၊ နှစ် ၊ ရှစ် ၊ သစ္စာ ကို စစ်တွေဘက်မှာ “ တိုက် ၊ နှိုက် ၊ ရှိုက် ၊ သိုက်စာ” ဆိုပြီး ပြောဆိုကြသည်ကိုလည်း ချစ်စဖွယ်တွေ့ရပါတယ် ။

စာပေတစ်ပုဒ်ဖတ်ဖူးပါတယ် တစ်ခါတုန်းက ခရီးသွားတစ်ယောက်က သူမရောက်ဖူးတဲ့ ဒေသက သူငယ်ချင်းအိမ်ကို အလည်သွားခဲ့ပါတယ် ။ သူကလည်း တစ်ခါမှမရောက်ဖူးတော့ သူ့သူငယ်ချင်းအိမ်ကို လမ်းမှာတွေ့တဲ့ လူတစ်ယောက်ကိုမေးမယ်ဆိုပြီး လျှောက်လာလိုက်တာ လမ်းမှာ အန်တီကြီးတစ်ယောက်နဲ့ တွေ့ပါလေရော ။ တွေ့တော့ “ ကြီးတော်” လို့ ခေါ်ပြီး သူငယ်ချင်းလိပ်စာကို မေးတဲ့အခါ အန်တီကြီးက စိတ်ဆိုးမာန်ဆိုးနဲ့ ဘာမှမဖြေပဲ ဘုကြည့်ကြည့်သွားပါတယ် ။ လမ်းမှာတွေ့တဲ့ အန်တီကြီးနောက်ထပ်တစ်ယောက်ကိုလည်း စောနကအတိုင်း ထပ်မေးပြန်တယ် ဒီတစ်ယောက်ကလည်း စောနကလိုပဲ ဘုကြည့်ကြည့်ပြီး ဘာမှမဖြေပဲနေနေပြန်ပါတယ် ။ သူ့စိတ်ထဲမှာ ဒီရွာက လူတွေများ လူမှုရေးနည်းပါးတယ် ဒါလေးမေးတာကို စိတ်ဆိုးတယ်လို့တွေးပြီး ရွာလမ်းအတိုင်း လျှောက်လာလိုက်တယ် ။ နောက်ဆုံးသူ့သူငယ်ချင်အိမ်ကို တွေ့ပါလေရော အိမ်ထဲရောက်ရောက်ချင်း ဒေါသထွက်ပြီး မင်းရွာက လူတွေက မင်းအိမ်မေးတာတောင် ပြန်မဖြေတဲ့အပြင် စိတ်တောင်ဆိုးနေသေးတယ်ဟဆိုပြီး ရန်တွေ့ပါလေရော။ သူ့သူငယ်ချင်းက မင်းကဘယ်လိုမေးလို့လဲဆိုပြီး ပြောတဲ့အခါ စောနက အဖြစ်အပျက်တွေကို ပြန်ပြောတဲ့အခါ သူငယ်ချင်းက ခွက်ခွက်လှန်အောင်ရယ်ပြီး “ ကြီးတော်” ဆိုတာ ဒီဒေသမှာ ယောက္ခမ ကိုခေါ်ကြောင်း နဲ့ မင်းကိုထရိုက်မသွားတာ ကံကောင်းတယ်ဆိုတဲ့ အကြောင်းပြောမှ သူလည်းလိုက်ရယ်မိကြောင်း ကိုရေးထားတာပါ ။ ပျော်ရွှင်စရာကောင်းသလို အခန့်မသင့်ရင် ထရိုက်ခံရမယ့် ခရီးစဉ်တစ်ခုပါပဲ ။

ကျွန်တော်တို့ တိုင်းရင်းသားညီအကိုမောင်နှမတွေမှာ ရှိတဲ့ ဒေသိယစကားတွေကို ဖော်ပြမယ်ဆို ကုန်နိုင်မယ် မထင်ပါဘူး ။ လေ့လာရင်းနဲ့ ဒေသိယစကားတွေဟာ ချစ်စရာကောင်းကြောင်း မပျောက်ပျက်သင့်တဲ့ စကားတွေဖြစ်ကြောင်းကို သိရှိခဲ့ရပါတယ် ။ ကျွန်တော်ဖော်ပြတဲ့ စကားလေးတွေဖတ်ရင်းတောင် ပျော်ရွှင်စရာနဲ့ အသိတစ်ခုတိုးတယ်ဆိုရင် ကိုယ်တိုင်လေ့လာကြည့်တဲ့ခါ ပိုပြီးစိတ်ဝင်စားစရာ ကောင်းမှာမို့ လေ့လာဖို့တိုက်တွန်းပါရစေ ။

#ခက်ဆစ်